Stowarzyszenie Rodzina Ponarska

Oratorium Ponarskie  – 25.01.2017  Litewska Filharmonia Narodowa, Wilno
O końcowych przygotowaniach do tego wielkiego wydarzenia członkowie Zarządu Stowarzyszenia Rodzina Ponarska dowiedzieli się w Zułowie w dniu 04.12.2016, w czasie uroczystości z okazji kolejnej rocznicy urodzin Marszalka Józefa Piłsudskiego. Wiedzieliśmy od razu, że nie może nas zabraknąć w Wilnie na tak wielkim wydarzeniu, gdzie językiem kultury będzie się mówić o tragicznej zbrodni ponarskiej. Nie mogło też zabraknąć naszego wkładu w postaci przekazanych zdjęć Ofiar i dokumentów pomysłodawcy i autorowi Libretta – Panu Edwardowi Trusewiczowi.
Spotkaliśmy się z nim dwukrotnie – w Wilnie i Gdańsku.  Następnie szybka organizacja wyjazdu dla grupy 26 osób – Członków Stowarzyszenia Rodzina Ponarska. Nieocenioną pomoc w pokryciu kosztów okazał Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Konsul Generalny RP w Wilnie Pan Stanisław Cygnarowski. Uczestnicy wyjazdu reprezentowali Gdańsk, Gdynię, Kościerzynę, Warszawę, Poznań, Lublin i Wrocław.  Dzień 24. stycznia był dniem podróży z Gdańska do Wilna. Wiele osób spotkało się ze sobą po raz pierwszy. Część osób po smacznej kolacji wybrało się jeszcze na zwiedzanie Wilna nocą. Dzień 25. stycznia był bardzo pracowity. Po śniadaniu udaliśmy się indywidualnie na krótkie zwiedzanie Wilna, część z nas uczestniczyła we Mszy Świętej w Ostrej Bramie, odprawianej codziennie o godz. 10.00 w języku polskim. Już o godzinie 12.00 odbyła się krótka uroczystość w Kwaterze Polskiej z udziałem Pana Ambasadora RP Jarosława Czubińskiego, Konsula Generalnego RP w Wilnie Pana Stanisława Cygnarowskiego, Wicemer Rejonu Solecznickiego Pani Jadwigi Sienkiewicz, Prezesa Fundacji Samostanowienie Pana Stanisława Pieszko, części męskiej Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku oraz nas wszystkich. Po złożeniu wieńców, kwiatów i zniczy przemówił do nas Pan Ambasador, następnie Maria Wieloch Prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska oraz Pan Stanisław Madaliński. Na zakończenie Chór zaintonował pięknymi głosami pieśń „Nie rzucim ziemi skąd nasz ród” …, a wszyscy uczestnicy podchwycili śpiew. Ponieważ byliśmy w Ponarach w dniu Premiery Oratorium Ponarskiego i w przeddzień Dnia Pamięci o Holokauście Żydów, zrobiliśmy wspólne zdjęcie naszej grupy w Kwaterze Polskiej  z Panem Ambasadorem trzymając napisy PAMIĘTAMY (WE REMEMBER) oraz Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie. Podobne zdjęcie zrobiono pod Pomnikiem Żydowskim i tam również zapalono znicze.(patrz www.wilnoteka.lt).
Na godzinę 18.00  wszyscy byliśmy w dużej Sali Filharmonii Litewskiej, wypełnionej po brzegi gośćmi. Dzięki uprzejmości organizatora mieliśmy wszyscy miejsca w pierwszych rządach. Nikt z nas do końca nie wiedział jak będzie wyglądało to oratorium i jaki będzie nasz odbiór. Wiedzieliśmy, że muzykę skomponował Max Fedorow (Ukrainiec mieszkający w Bialymstoku), że  będzie śpiewał solista Maciej Nerkowski oraz Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej przygotowany  przez  prof. Violettę Bielecką. Kowieńską Orkiestrą Symfoniczną dyrygował Martynas Staskus. Reżyserem był Rafał Supiński, a Libretto napisał Edward Trusewicz- pomysłodawca, Prezes Fundacji „Kultura Wilna”. Całość śpiewaną stanowiła spowiedź „szaulisa” – strzelca ponarskiego, który po 70-ciu latach poczuł skruchę i musiał uwolnić się od tego ”ciężaru”. Pierwsze dwa słowa spowiedzi „zdradzają” narodowość tego człowieka. Cała reszta śpiewana jest po polsku, bo oratorium było przygotowane głównie z myślą o Polakach.
Na 2 ekranach wyświetlany był tekst libretta w języku litewskim i angielskim. Całemu oratorium towarzyszyła wizualizacja, świetnie pomyślana przez reżysera. Wielkim przeżyciem dla nas było zobaczenie zdjęć swoich bliskich zamordowanych w Ponarach. Muzyka, śpiew Solisty oraz Chóru  były wykonane na najwyższym poziomie. Wizualizacja była przejmująca. Nie spodziewałam się takiej formy. Wszyscy uczestnicy przeżywali oratorium w wielkim skupieniu. Po zakończeniu trudno nam było rozmawiać ze sobą i udzielać wywiadów, chociaż wiedzieliśmy, że było to naszym obowiązkiem. Wróciły wspomnienia sprzed ponad siedemdziesięciu lat i traumatyczne przeżycia następnych pokoleń.
Chyba po raz pierwszy językiem kultury opowiedziano o zbrodni ponarskiej. To oratorium zmusi wielu do myślenia o tym, co działo się w czasie II-ej wojny światowej na Litwie. Szkoda, że po tym Oratorium na www.lrt.lt  piszą nadal Litwini, że w Ponarach mordowali Niemcy Żydów, a nie ma mowy o ochotnikach litewskich i mordowanych Polakach.
Czekamy na płyty z Oratorium Ponarskim, by móc je po raz kolejny przeżyć i przekazywać innym. Może uda się ściągnąć artystów do Warszawy, Gdańska i Białegostoku na odtworzenie Oratorium. Pomysł stworzenia oratorium powstał u Pana Edwarda Trusewicza w czasie naszych uroczystości w Ponarach, w których uczestniczyli duchowni kościoła katolickiego i prawosławnego oraz przedstawiciel Religijnej Gminy Żydowskiej. Była również Przewodnicząca Wspólnoty Żydów na Litwie.
Sponsorami tego wydarzenia ze strony Polskiej było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Pamięci Narodowej, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Senat Rzeczypospolitej Polskiej, Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie, a Litewskiej – Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej, Litewska Fundacja Kultury i Miasto Wilno. Partnerem było Państwowe Muzeum Żydowskie im. Gaona w Wilnie, a Współorganizatorami – FEELNEW(S), Opera i Filharmonia Podlaska, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Związek Polaków na Litwie.
Patronat Honorowy objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Prof. dr hab. Piotr Gliński, a Patronat – Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Litewskiej Jarosław Czubiński.
Przed Oratorium Ponarskim przemawiali kolejno Ambasador RP Jarosław Czubiński, Ambasador Izraela Amir Maimon oraz przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych RL Darius Skusevicius.
Raz jeszcze w imieniu wszystkich uczestników składam najserdeczniejsze podziękowania  producentowi i autorowi Libretta – Edwardowi Trusewiczowi, kompozytorowi – Maxowi Fedorov,  reżyserowi – Rafałowi Supińskiemu,  soliście – Maciejowi Nerkowskiemu,  Chórowi Opery i Filharmonii Podlaskiej z prof. Violettą Bielecką, Kowieńskiej Orkiestrze Symfonicznej z dyrygentem  Martynasem Staskus oraz aktorom Bartoszowi Urbanowiczowi i Grzegorzowi Jakowiczowi.

  {youtube}lLGouRrhexA{/youtube}