Podsumowanie IV edycji Konkursu Ponarskiego
Tegoroczna edycja konkursu miała przybliżyć polskiej młodzieży mieszkającej na Litwie postaci kapłanów niezłomnych: księdza Romualda Świrkowskiego, ojca Waldemara Całki i diakona Augustyna Piórko.
Niestety tylko trzy szkoły przygotowały swych uczniów do konkursu, nadeszło zaledwie 8 prac. W tym roku wyjątkowo najliczniejszą kategorią okazała się być literacka. A wszystkie nagrodzone prace pochodzą z Gimnazjum im Władysława Syrokomli w Wilnie.
III miejsce zajęła Greta Łabul, stała uczestniczka poprzednich edycji. W swej pracy pod tytułem „Kapłańskie przerwane losy” autorka wciela się niejako w świadka wydarzeń opisując historie trzech duchownych wyjątkowo pięknym językiem. „Patrzę na nich z głębi przeszłości, gdzie echo ich kroków wciąż się rozbrzmiewa. Pamiętam ich historie, jakby działy się wczoraj. Widzę księdza Romualda Świrkowskiego, Władysława Całkę i diakona Augustyna Piórko – trzy dusze splecione niewidzialną nicią tragicznego przeznaczenia. Ich męczeństwo jest dla mnie lekcją o sile ludzkiego ducha, o niezłomności wiary w obliczu bezlitosnej nienawiści.”
Zabrakło wyraźnego podkreślenia faktu, że ks. Władysław Całka nie zginął w Ponarach, ale przeżył wojnę. Ten brak może wprowadzać czytelnika w błąd.
II miejsce to list księdza Świrkowskiego pisany w ciężarówce wiozącej go na rozstrzelanie w Ponarach, „Nie staliśmy się ciszą w lesie” autorstwa Aleksandra Albera Uždavinysa. „Mam stułę zwiniętą wokoło pasa, jak u żołnierza pas bojowy. To i jest moja broń – nie przeciw Niemcom czy Litwinom, lecz przeciw bólowi i rozpaczy, które ogarniają bliźnich. Pytają mnie wzrokiem, wstydliwie, nieśmiało, czy to grzech się bać. Mówię: Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, bo dusza nasza jest wieczna jak Królestwo Niebieskie.” Praca to zaledwie 300 słów, ale wstrząsających słów i uczących głębokiej pokory względem wyroków boskich.
Zwyciężyła Karolina Kotryna Moroz, która stworzyła fikcyjny obraz wspólnego przebywania w jednej celi w więzieniu na Łukiszkach tytułowych kapłanów niezłomnych. „Krew Łukiszek” to bardzo dojrzała wypowiedź. Autorka za pomocą pięknego języka, przekazuje głębokie wartości, których nie wolno się wyrzec nawet za cenę życia.
„Cela więzienna na Łukiszkach w Wilnie była wcieleniem zimna i wilgoci, przenikającym do szpiku kości. – Właśnie tu jest najbliżej Nieba – odpowiedział Augustyn, jego głos był słaby, ale w jego oczach płonął ogień wiary -Tu, gdzie cierpienia największe, tam Bóg najbliżej. Jesteśmy gotowi na każde cierpienie.”
Dziewczęta przygotowała do udziału w konkursie Barbara Dajnowicz, a Aleksandra – Wiesława Gawerska-Żwirblis
Prace plastyczne nadeszły zaledwie dwie, z Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie ich opiekunką jest Luiza Vołodko.
Na obrazku Emy Senczenko, która zajęła II lokatę, widzimy las ponarski w trakcie egzekucji. W centralnym punkcie klęczy kapłan w nimbie świętości, ginący za moment śmiercią męczeńską. Oprawców nie widać, ale obok księdza leży przestrzelone ciało młodego chłopca.
Bezkonkurencyjnie w tej kategorii zwyciężył Gustaw Piekarski, który namalował historię posługi i ostatnich chwil życia diakona Augustyna Piórko. „Autor posłużył się akwarelą w sposób wyważony, umiejętnie operuje światłem i kolorem, zestawił sceny z wewnątrz i na zewnętrz, nadając całości rytm i równowagę, tworząc czytelną i spójną narrację. Ukazuje ważne wartości duchowe i patriotyczne. Praca wyróżnia się głębokim przesłaniem, układ prowadzi wzrok widza w sposób naturalny i harmonijny, podkreśla nastrój refleksji i symboliczny charakter dzieła.” – powiedział jeden z jurorów, artysta plastyk Michał Krasodomski.
Jedyny film nadesłała Krystyna Karpicz z Gimnazjum im. Michała Balińskiego w Jaszunach. Jej uczniowie po raz kolejny wzięli udział w konkursie. Norbert Krasowski, Oskar Żurawski, Gabriel Pietraszun i Edmund Żurawski przedstawili aresztowanie i śmierć księdza Romualda Świrkowskiego. Z jednej strony autorzy zadbali o prawdziwe plenery: konfesjonał, pomieszczenia aresztu na Ofiarnej, las ponarski, ale z drugiej pozwolili sobie na rażące niedociągnięcia: sutannie brakuje koloratki, ksiądz w konfesjonale nie ma stuły i błogosławi penitenta lewą (!) ręką. Jury postanowiła przyznać za tę opowieść wyróżnienie.
Wszystkim laureatom gratulujemy i zapraszamy do udziału w kolejnej edycji, temat której brzmi: „Ponary – lekcja czy tylko pamięć”.
Wyniki IV edycji konkursu:
Wyniki konkursu 2025Nagrodzone prace:
Kategoria literacka:
I miejsce: Karolina Kotryna Moroz „Krew Łukiszek”
7-LIT-2025
II miejsce: Aleksander Albert Uždavinys „Nie staliśmy się ciszą w lesie”
6-LIT-2025
III miejsce: Greta Łabul „Kapłańskie przerwane losy”
IV miejsce: Faustyna Stankiewicz „Milczenie, które rani”
V miejsce: Paulina Sewruk „Wywiady z kapłanami – relacja”
Kategoria plastyczna:
I miejsce: Gustaw Piekarski „Wiara”
II miejsce: Ema Senczenko „Niezłomny kapłan”
Kategoria filmowa:
Wyróżnienie.
„Kapłani Niezłomni”
Norbert Krasowski
Oskar Żurawski
Gabriel Pietraszun
Edmund Żurawski
